İbadethane ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK m. 153 de düzenlenmiştir. Bu suçun temel halinin cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.
Bu suç şikayete tabi değildir, resen soruşturulup kovuşturulur. Uzlaşma hükümleri ibadethane ve mezarlıklara zarar verme suçu bakımından uygulama alanı bulmaz.
Dava zaman aşımı süresi 8 yıl, ceza zaman aşımı süresi 10 yıldır.
İbadethane ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu Madde Gerekçesi
Birinci Fıkra
Madde metninde, ibadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara zarar verme fiilleri bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Söz konusu suçun oluşması için, bu bina ve tesisleri yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar verilmesi gerekir.
İkinci Fıkra
Maddenin ikinci fıkrasında, ibadethaneleri, bunların eklentilerini, buralardaki eşyayı, mezarları, bunların üzerindeki yapıları, mezarlıklardaki tesisleri, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapıları kirletmek, suç olarak tanımlanmıştır. Mezarlıklara atık ve artık bırakmak, ibadethanelerin duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak, resim yapmak, kirletme fiilinin örneklerini oluşturmaktadır.
Üçüncü Fıkra
Üçüncü fıkraya göre, birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dinî inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi, bu fıkralara göre verilecek cezanın artırılmasını gerektirmektedir.
İbadethane ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu Yargıtay Kararları
YARGITAY 2. CEZA DAİRESİ Esas Numarası: 2021/13134 Karar Numarası: 2023/10275 Karar Tarihi: 28.12.2023
SAYISI : 2015/516 E., 2016/304 K.
verme
HÜKÜMLER : Beraat
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : Bozma
Dosya incelenerek gereği düşünüldü:
1)Sanıklar hakkında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçundan kurulan hükümlerin temyiz incelemesinde:
Sanıklar hakkında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçundan açılan davalarda suçtan doğrudan zarar görmeyen ve bu nedenle de davaya katılma hakkı bulunmayan katılan … İl Müdürlüğü vekilinin hükümleri temyiz etme hakkı olmadığından; katılan … İl Müdürlüğü vekilinin temyiz isteğinin aynı Kanun’un 317. maddesi gereğince REDDİNE,
2)Sanık … hakkında 2863 sayılı Yasa’ya aykırılık suçundan kurulan hükmün temyiz incelemesinde:
Sanık …’nin olay yerinde olduğuna dair sanık …’in atfı cürum içeren soyut beyanı haricinde atılı suçu işlediğine dair delil olmaması karşısında tebliğnamede bu yönde bozma isteyen görüşe iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanan delillere, gerekçeye, hâkimin kanaat ve takdirine göre kararda bir isabetsizlik görülmediğinden hükmün isteme aykırı olarak ONANMASINA,
2) Sanık … hakkında 2863 sayılı Yasa’ya aykırılık suçundan kurulan hükmün temyiz incelemesinde:
Kolluk tarafından düzenlenen 08.10.2015 tarihli tutanak içeriğine göre, şüpheli şahısların bulunduğu ihbarıyla olay yerine giden ekip tarafından sanık …’in yakalandığı ve tutanak içeriğine göre sanığın eski mezarlık içerisinde altın aradıkları beyanı ile bahse konu yere gidildiğinde mezarlardan birinin yaklaşık bir metre kazıldığı, yine burada kazma, kürek ve eski Kuran-ı Kerim sayfaları bulunduğu buna göre, sanık tarafından gerçekleştirilen eylemin, 5728 sayılı Kanun ile değişik 2863 sayılı Kanun’un 74/1. maddesinde düzenlenen “kültür varlıkları bulmak amacıyla izinsiz kazı yapma” suçunu oluşturduğu, sanık hakkında 2863 sayılı Kanun’un 74/1. maddesi uyarınca mahkûmiyet hükmü tesis edilmesi gerektiği gözetilmeksizin, yazılı şekilde beraatine karar verilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı istem gibi BOZULMASINA, 28.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
YARGITAY 3. CEZA DAİRESİ Esas Numarası: 2022/20913 Karar Numarası: 2023/1921 Karar Tarihi: 04.04.2023
2-Sanık … hakkında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçundan; TCK’nın 153/1, 3713 sayılı Kanun’un 5/1, TCK’nın 62, 53. maddeleri uyarınca verilen mahkumiyet kararlarına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddi,
3-Sanık … hakkında silahlı terör örgütüne üye olma ve ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçlarından; CMK’nın 223/2-e. maddesi uyarınca verilen beraat kararlarına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddi,
TEMYİZ EDENLER : Sanıklar müdafileri
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : Ret, Onama, Bozma
Bölge Adliye Mahkemesince verilen hüküm temyiz edilmekle;
I-) Sanık … hakkında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçuna ilişkin karara yönelik sanık müdafinin temyiz isteminin incelenmesinde;
Sanık hakkında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu yönünden Bölge Adliye Mahkemesinin kararının, verilen cezanın tür ve süresine göre 5271 sayılı CMK’nın 286/2-a maddesi gereğince temyiz edilemez nitelikte olduğundan anılan suçtan kurulan mahkumiyet hükümlerine yönelik istinaf başvurusunun (kesin olarak) esastan reddine dair Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı sanık müdafiinin temyiz isteminin aynı Kanunun 298 inci maddesi gereğince REDDİNE,
II-) Sanık … hakkında vekalet ücreti ile sınırlı temyiz incelemesinde;
Sanık hakkında aynı davada terör örgütü propagandası yapmak suçundan kovuşturmanın ertelenmesine karar verilmiş olmakla, sanık lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinde bir isabetsizlik görülmemiş olduğundan, sanık müdafiinin yerinde görülmeyen temyiz itirazının reddiyle hükmün ONANMASINA,
III-) Sanıklar … ve … hakkında silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme suçundan kurulan mahkumiyet kararlarına ilişkin temyiz istemlerinin incelenmesinde;
i-) Sanık … bakımından;
Sanık … ve müşteki …’nın beyanlarına göre örgütsel saikle Karacaören Köyü Veli Baba Cem ve Kültür Evine zarar verilmiş olduğu görülmekle, ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu dayanak kabul edilerek örgüt adına suç işleme suçundan mahkumiyet kararı verilmesi gerekirken, somut olayda koşulları oluşmayan ve usulüne uygun açılmış bir dava da bulunmayan 2911 sayılı Kanun’un 32/1 inci maddesinde yazılı suçun sübut bulduğu ve müsnet suç olarak kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmesi,
ii-) Sanık … bakımından;
Somut olayda 2911 sayılı Kanun’un 32/1 inci maddesinin koşulları oluşmadığı gibi bu suç yönünden usulüne uygun açılmış bir dava da bulunmadığı, keza mahkemenin gerekçesinde sanığın ibadethaneye zarar verdiği hususunun da sabit olmadığının kabul edildiği hususu nazara alınarak sanığın örgütsel faaliyet kapsamında örgüt adına işlediği bir suçun mevcut olmadığı gözetilmeden beraati yerine yazılı şekilde hüküm kurulması,
Kanuna aykırı sanıklar müdafilerinin temyiz istemleri bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin bu sebepten dolayı 5271 sayılı CMK’nın 302/2 nci maddesi uyarınca BOZULMASINA, 28.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren 20.02.2019 tarih ve 7165 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle değişik 5271 sayılı Kanunun 304 üncü maddesi uyarınca dosyanın Bakırköy 15. Ağır Ceza Mahkemesine, kararın bir örneğinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,
04.04.2023 tarihinde karar verildi.
Eskişehir avukat Mahmut UYANIK saygıyla sunar.